ESWL (Extracorporeal shock wave litotripsi) dışardan şok dalgalarıyla taş kırma demektir. Bu cihazın keşfi 1980 li yıllara dayanmaktadır. İlk keşfedildiği yıllarda ve 90’lı yıllarda daha geniş kullanım alanı bulan ESWL son yıllardaki kapalı ameliyat tekniklerinin gelişmesine bağlı olarak kullanım alanı biraz daha daralmıştır. ESWL üriner sistem taşlarının % 90 için uygun ve etkili bir tedavi yöntemidir.
İşlem genel anestezi altında uygulanır. Anestezi altında ilk önce idrar yolundan böbreğe uzanan ince bir tüp olan kateter yerleştirilir. Yerleştirilen bu kateter böbreğe sıvı verilmesine veya akışına yardımcı olması içindir ve genellikle ameliyattan sonraki gün alınır. Kateter takılması sonrası hastalar yüz üstü yatar pozisyona çevrilir. Hastaların sırtlarından yaklaşık 1 cm.’lik bir kesiden böbrek içine uzanan bir yol oluşturulup bu yola yerleştirilen tüp içinden nefroskop denilen kameralı aletler ile böbrek içine girilir. Bu aşamada ameliyathanede kullanılan portatif röntgen cihazları (floroskopi) cerraha yol gösterici olarak kullanılır. Böbrek içindeki taşlar parçalanıp dışarı alınır.
Böbreğin farklı odacıklarını (kaliks) dolduran büyük taşlarda bazen tek bir tüpten girerek bütün taşları temizlemek mümkün olmayabilir. Bu durumda böbreğin odacıklarına ciltten birden fazla giriş yapmak gerekebilir. Ek giriş yolu açılması yapılması cerrahın ameliyat sırasında tecrübesine göre vereceği bir karardır. İşlem sonunda hastanın böbreğine idrar akışını güvenli bir şekilde sağlaması için tüp (nefrostomi) yerleştirilir.
RIRC, Hastanın İdrar kanalından girilerek böbrek içerisine kadar uzanabilen flexible-esnek özellikte bir endoskop kullanılarak yapılan cerrahidir. Özellikle üreter (böbrek ile mesane arasındaki idrar kanalı) üst uç ve böbrek içerisindeki 2 cm. çapa kadar olan taşların, hiç bir kesi yapılmadan alınmasını sağlar. Bu yöntemde de endoskopun içerisinden lazer probu gönderilir. Ve taşlar parçalanarak kum haline getirilir.
İdrar kanalındaki (üreter) ve böbrek içerisine kameralı ince endoskoplar (uretero-renoskop) ile girilerek taşların parçalanması işlemidir. İşlem anestezi altında (genel veya spinal anestezi) ve vücutta hiçbir kesi yapılmadan tamamen doğal yollardan yapılır.
Erkek ve kadınlarda önce idrar yapılan kanaldan (üretra) endoskoplar ile kamera ile görülerek içeri doğru ilerlenir ve idrar kesesine (mesane) ulaşılır. Daha sonra böbrekten idrar getiren kanalın idrar kesesi içindeki açıklığı (orifis) görülür ve buraya bir rehber tel gönderilerek bu kanal içine girilir. Bu kanal içinde böbrek çıkışına kadar ilerlenir. Kanal içinde farklı seviyelerde bulunan taşlar direkt görülür. Böbrek içindeki taşlara ise esnek üretero-renoskop (fleksibl ureteros-renoskop) ile ulaşılır. Böbrek içindeki odacıklarda (kaliks) bulunan taşlara bu cihazla rahatlıkla ulaşılıp kırma işlemi yapılabilir.